Broj gazdinstva: 803979017152
Tekuci racun: 250-2120022381530-47
Kontakt telefon: 065/6446-146
Sombor je gradsko naselje i sedište grada Sombora u Zapadnobačkom upravnom okrugu. Sedište ima ukupno 51.471 stanovnika (2002.) a grad 97.263 stanovnika. Sombor je administrativni centar Zapadnobačkog upravnog okruga. Prema popisu iz2002. bilo je 52.648 stanovnika (prema popisu iz 1991. bilo je 48.993 stanovnika).
Prirodno-geografski položaj
Opština Sombor se nalazi u severozapadnom delu Vojvodine, odnosno Srbije.Sombor i njegov atar su na dnu basena nekadašnjeg Panonskog mora, omeđeni na karti Evrope sa 16°31' i 17°06'30" istočne geografske dužine i 46°34'15" i 46°03'20" severne geografske širine Teritorija se prema severu graniči sa Mađarskom, naseveroistoku sa opštinom Subotica, na istoku opštinom Bačka Topola, na jugoistoku sa opštinom Kula, na jugu sa opštinom Odžaci, na jugozapadu sa opštinom Apatin i na zapadu sa teritorijom Republike Hrvatske. Prema tome, njen prostor je oivičen granicama pet opština i teritorija van Srbije. Opština je veoma dobro povezana magistralnim i regionalnim putevima koji idu iz pravca Bačkog Brega, Subotice, Novog Sada i Odžaka. Sombor je od Beograda udaljen 175 km, a od Budimpešte 220 km. Planimetrijski posmatrano, površina Opštine ima svojim preovlađujućim, severnim i srednjim delom oblik nepravilnog mnogougla, na koji se prema jugu nadovezuje suženi pojas oivičen vrlo krivudavom graničnom linijom. Geomorfološku osnovu terena opštine Sombor čine deo telečke lesne zaravni koja zahvata oko 1/3 njene teritorije; lesna terasa, Nadmorske visine raspona 90-100 m i aluvijalna ravan Dunava, sastavljena iz nižeg inundacionog dela i aluvijalne terase. Pomenute morfološke celine su disecirane vodenim tokovima medu kojima dominira relativno gusta kanalska mreža. Posebnu vrednost položaju područja opštine naročito daju okolnosti da se ona nalazi u Panonskom basenu i da pripada užoj zoni Podunavlja, odnosno da se nalazi u zoni Koridora 7. koji je već ucrtan u evropsku mrežu saobraćajnih pravaca, zahvaljujući kojima je u znatnoj meri određena prostorno-funkcionalna vrednost i položaj opštine u odnosu na druga područja. Na 1.178 km² sa gradom se smestilo i 16 salaških naselja, posebna osobenost ovoga kraja, i još 15 sela: Aleksa Šantić,Bački Breg, Bački Monoštor, Bezdan, Čonoplja, Doroslovo, Gakovo, Kljajićevo, Kolut,Rastina, Riđica, Stanišić, Svetozar Miletić, Stapar i Telečka.
Istorija
O nastanku i dalekoj prošlosti Sombora istoričari još i danas vode polemiku. Razlog tome su nepotpuni i oskudni istorijski izvori, međutim najviše njih do sada ima uverenje da je u 14. veku na vlastelinskom imanju razgranate ugarske porodice Cobor počela ubrzanije da se razvija naseobina, nastala još pre njihovog dolaska, o kojoj dokument iz 1360. godine kazuje da je u vlasništvu vlastelina sa imenom Cobor Sent- Mihalj. Oni će se kasnije, kada je naseobina ojačala, predstavljati kao Cobori od Cobor Sent-Mihalja. Vremenom se Cobor Sent-Mihalj uvećavao i napredovao, a takođe se uvećavao broj domova i žetelja oko kaštela, što je Coborima pogodovalo jer su tako bili moćniji u međusobnim veleposedničkim obračunima. Opasnost od Turaka ubrzava odluku koja je odranije sazrevala o potrebi podizanja stamenog utvrđenja, i 1478. godine Cobori ga, uz dozvolu mađarskog kralja Matije Korvina podižu, i to im povećava ionako veliki ugled koji su uživali.Dana 17. februara 1749. godine uz visoku cenu (150.000 rajnskih forinti u zlatu je uplaćeno u carske trezore, što je sa pratećim taksama i prispelim kamatama teško opteretilo grad dugovima, koje će otplatiti tek 1766. godine), caricaMarija Terezija potpisuje povelju kojom se Sombor uzdiže u rang slobodnih i kraljevskih gradova, i koja je na svečan način predata Somborcima 24. aprila 1749. godine. Sombor je ovim činom veoma mnogo dobio. Avram Mrazović 1778. godine osniva "Normu" najstariju ustanovu za obrazovanje učitelja za slovenski živalj na jugu.
Napredak Sombora će potrajati do razmeda 19. i 20. veka, kada - bez obzira što 1905. godine grad dobija i električnu struju, ubrzano se elektrificirajući - počinju da javljaju prvi znaci stagnacije, koji će se umnožiti nakon Prvog svetskog rata i kulminirati podelom Kraljevine Jugoslavije na banovine, kada se ukidaju županije, a Sombor ulazi u sastav Dunavske banovine.
Važne godine i datumi iz istorije Sombora
- 1360. Postoji dokument o naseobini nastaloj na plemićkom posedu Cobora, pod nazivom Cobor sent Mihalj.
- 1541. Naseobinu osvajaju Turci u čijim defterima se prvi put, dve godine godine kasnije, javlja današnji naziv Sombor. Ovde je bilo sedište paše i nahije, a pripadao je segedinskom sandžakatu.
- 1687. Turci se bez borbe povlače 12. septembra, kada na ove prostore dolazi Austrijska carevina.
- 1687. Dominik Dujo Marković je na ove prostore doveo 5.000 Bunjevaca, te je proglašen kapetanom Sombora, a nasledno plemstvo dobio je 1690. Poginuo je u bici kod Slankamena. U gradu i danas žive njegovi potomci.
- 1699. Sombor je sresko mesto sa 14 sela.
- 1702. Osnivanjem Vojne krajine, Sombor postaje „vojni šanac”.
- 1717. Sombor prerasta u „vojničku varoš”.
- 1717. U Somboru radi trivijalna osnovna škola.
- 1720. Sombor ima 2.916 žitelja.
- 1722. U Somboru postoji katolička osnovna škola.
- 1735. Pominjanje prvog jevrejina u Somboru u testamentu grofa Jovana Brankovića, prvog kapetana vojničke varoši Sombora.
- 1745. Dolazi do ukidanja Potiske vojne granice i Sombora kao vojničke varoši, zbog čega Somborci na zboru 18. novembra donose odluku da krenu u borbu za elibertaciju i očuvanje svojih privilegija.
- 1748. 1. jula potpisana je „Alternativa”, kao preduslov za dobijanje statusa slobodnog i kraljevskog grada Sombora, u kojoj su utvrđeni principi podele vlasti izmedu pravoslavaca i katolika.
- 1749. Sombor je, poveljom Marije Terezije od 17. februara proglašen „slobodnim i kraljevskim gradom”, a ta privilegija je plaćena 150.000 rajnskih forinti u zlatu.
- 1759. Osniva se Gramatikalna (latinska) škola, koja 1763. prerasta u Gradsku gramatikalnu školu.
- 1761. Završena izgradnja crkve sv. velikomučenika Georgija.
- 1763. Završena izgradnja crkve presv. Trojstva.
- 1766. 1. marta, osnovana Služba prve pomoći, najstarija na prostorima današnje Vojvodine.
- 1766. Ferdinand Plank otvara prvu apoteku „Kod zlatnog lava”.
- 1778. Sombor postaje sedište vrhovnog direktorata svih srpskih škola Bačke, Baranjske i Tolnajske županije.
- 1778. Avram Mrazović 1. maja osniva srpsku osnovnu školu „Normu”, najstariju ustanovu za obrazovanje učitelja za slovenski živalj na jugu Evrope.
- 1785. Sombor broji 13.360 žitelja.
- 1786. Sombor postaje stalnim sedištem Bačko-Bodroške županije.
- 1788. Kao frajkor, u Somboru boravi Đorde Petrović Karađorđe.
- 1789. Otpočela sa radom prva pošta.
- 1790. Završena izgradnja crkve Sv. Jovana Preteče.
- 1802. Formalno su ujedinjene Bačka i Bodroška županija, mada je do toga stvarno došlo znatno ranije.
- 1802. Završeno prekopavanje Velikog Bačkog kanala Dunav-Tisa, čime Sombor dobija značajnu saobraćajnicu kao i regulaciju podzemnih voda.
- 1812. U Sentandreji počela sa radom Srpska učiteljska Škola, kao naslednica somborske „Norme”, da bi se nakon četiri godine ponovo vratila u Sombor, da ga više nikad ne napusti.
- 1840. U Somboru otpočela sa radom prva tekstilna radionica na parni pogon u Vojvodini.
- 1842. Dovršena izgradnja Gradske kuće kao sedišta Magistrata somborskog.
- 1844. Osnovana Mađarska čitaonica.
- 1845. Osnovana Srpska čitaonica.
- 1848/49. U buržoasko-demokratskoj revoluciji Sombor često menja gospodare, trpi pljačke i paljevine, a ulaskom srpskih jedinica 1849. postaje sedište privremenog okružja somborsko-bačkog.
- 1850. Otpočela sa radom prva štamparija Nandora Bitermana.
- 1852. Sombor ima 22.363. žitelja (Novi Sad 19.000, Beograd 18.860).
- 1853. Otvorena Niža realna gimnazija na nemačkom jeziku.
- 1859. Osnovana Gradska biblioteka.
- 1861. Osnovano Srpsko dobrovoljno pozorišno društvo.
- 1865. Izašao prvi list na mađarskom jeziku, „Ipar”.
- 1866. Izlazi „Školski list” (do 1914.) i „Prijatelj srbske mladeži” (do 1868.).
- 1868. Osnovana Somborska štedionica, prva bankarska ustanova u Somboru.
- 1869. Otvorena Realna gimnazija na srpskom i mađarskom nastavnom jeziku.
- 1869. Stigla prva železnička pruga iz pravca Subotice.
- 1870. Osnovano Srpsko pevačko društvo.
- 1871. Osnovan „Somborski lojd”.
- 1871. Osnovano Poljoprivredno udruženje Bačko-Bodroške županije.
- 1872. Otvorena Viša (osmogodišnja) gimnazija na mađarskom nastavnom jeziku.
- 1872. Održana osnivačka skupština Dobrovoljnog vatrogasnog društva.
- 1875. Otvorena Srpska viša devojačka škola.
- 1878. Pokrenut nedeljni list na mađarskom jeziku „Bácska” (do 1918.).
- 1878. Izlazi „Golub”, „list za srpsku mladež”, u kome su svoje prve radove objavili Vojislav Ilić, Branislav Nušić, Jovan Dučić, Aleksa Šantić, Borislav Stanković, Miloš Crnjanski i dr. (izlazio do 1914.).
- 1880. Sombor ima 24.623 žitelja (više nego Ljubljana, Zagreb, Skoplje).
- 1880. Dr Milan Jovanović-Batut pokreće list „Zdravlje”.
- 1882. Podignuta zgrada Narodnog pozorišta.
- 1882. Dovršena izgradnja županijskog zdanja.
- 1882. Počinje sa izlaženjem list „Zombor és vidéke” (Sombor i njegova okolina) - izlazio do 1914.
- 1883. Osnovano Istorijsko društvo Bač-bodroške županije, čiji je naslednik istorijsko društvo Sombor (1936) i Gradski muzej (1945).
- 1883. Izgrađena zgrada Mađarske čitaonice.
- 1886. Počelo sa radom prvo srpsko zabavište u Somboru, nazvano „Kolica”.
- 1887. Osnovano Somborsko sportsko udruženje.
- 1895. Pušten u pogon prvi mlin na parne valjke „Eksport” u kome je zasvetlela i prva električna sijalica u Somboru.
- 1895. Predata na upotrebu Učiteljskoj školi zgrada, kao zadužbinski dar patrijarha srpskog georgija Brankovića.
- 1898. U velikoj sali Županije postavljena slika Ferenca Ajzenhuta „Bitka kod Sente”, ulje na platnu, veličine 7x4m.
- 1899. Osnovano Društvo slobodnog liceja.
- 1900. Sombor broji 29.607 žitelja.
- 1904. Završena gradnja crkve sv. Stefana, a godinu dana potom i Karmelićanski konvikt.
- 1905. Početak elektrifikacije grada.
- 1908. Otpočeo sa radom prvi bioskop.
- 1910. U Somboru priređena prva izložba slikara iz Srbije u Austrougarskoj.
- 1910. 25. decembra u Somboru je osnovan Savez srpskih pevačkih društava, obuhvatajući 47 družina iz cele Austrougarske monarhije.
- 1912. Osnovano Radničko sportsko udruženje.
- 1914. Slet srpskih pevačkih društava iz cele Austougarske monarhije.
- 1918. 13. novembra, Sombor ulazi u sastav Kraljevine Srbije.
- 1925. Osnovana u Somboru prva poljoprivredna berza u Jugoslaviji.
- 1941. U grad ulaze 12. aprila mađarske okupacione jedinice.
- 1944. 21. oktobra Sombor je oslobođen od fašističke okupacije.
- 1954. Otpočele sa izlaženjem „Somborske novine”.
- 1961. Održane prve Somborske muzičke večeri.
- 1961. Počela sa radom „Likovna jesen”.
- 1962. Značajnim udelom dobrovoljnih priloga građana, izgrađena i predata na upotrebu nova zgrada Učiteljske škole.
- 1973. Radio Sombor počeo da emituje program.
- 1973. Učiteljska škola prerasta u Pedagošku Akademiju.
- 1973. Održan prvi međunarodni sajam peradarstva.
- 1976. Održani prvi somborski Medicinski dani, od tada stalni susreti medicinskih radnika iz zemlje i inostranstva.
- 1992. Sombor postaje sedište Zapadno-bačkog okruga.
- 1993. Pedagoška akademija prerasta u Učiteljski fakultet.
- 1993. Održan prvi Pozorišni maraton, jedinstvena manifestacija kojom Narodno pozorište Sombor završava sezonu.
- 2006. Učiteljski fakultet prerasta u Pedagoški fakultet.
- 2008. Sombor ponovo dobija status grada.
- 2008. Započeta rekonstrukcija Glavne ulice (ulica Kralja Petra I).
- 2011. Postavljena replika krsta ispred Svetođurđevske crkve
.
